Spis treści
Od chłodzenia silnika zależy jego trwałość, wydajność, a także głośność jednostki napędowej. Które z nich jest lepsze? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Każdy system ma swoje wady i zalety. Jednak za sprawą norm hałasu i czystości spalin, zmierzch tych chłodzonych powietrzem wydaje się już tylko kwestią czasu…
Oczywiście w obydwu przypadkach ciepło silnika ostatecznie odbierane jest przez powietrze. W przypadku jednostki chłodzonej tylko powietrzem, kształt głowicy i cylindrów jest zaprojektowany w taki sposób, aby owe elementy były radiatorami (stąd bogate użebrowanie) i przekazywały jak najwięcej ciepła do otoczenia. Dodatkowo, kluczowym elementem odbierającym ciepło z najbardziej nagrzanych miejsc jest olej silnikowy. Dlatego z punktu widzenia bilansu cieplnego jednostki, jego stan jest bardzo ważny. Olej odbiera ciepło z elementów, z których powietrze nie jest w stanie skutecznie tego zrobić. A więc np. z głowicy, denka tłoka czy skrzyni korbowej.
Silnik motocykla Junak M07 chłodzony powietrzem…
Suzuki poszło jeszcze dalej projektując w latach osiemdziesiątych system zaawansowanego chłodzenia olejowego (SACS), w którym olej pracował w dwóch obiegach – z wysokim ciśnieniem oraz niskim ciśnieniem. Ten pierwszy ma funkcję smarowania, zadaniem drugiego jest odbieranie temperatury przede wszystkim z głowicy i sąsiedztwa komór spalania. Jednostki te znamy z pierwszej serii GSX-R ; z czasem trafiły także do popularnych GSX-ów „imbryków” czy serii Bandit. Dzisiaj potocznie mówimy o nich olejaki.
Schematc chłodzenia powietrzno-olejowego Suzuki…
Jednostki napędowe chłodzone cieczą mają dużo większy stopień skomplikowania konstrukcji. Poza olejem i powietrzem odbiór temperatury z silnika powierzono także dodatkowej cieczy chłodzącej. Płaszcz wodny przejmuje ciepło z bloku silnika i głowicy, zapewniają dużo większą stabilność termiczną podczas dużego obciążenia, co pozwala zaprojektować silniki o znacznie lepszych osiągi…
Chłodzenie cieczą Hayabusy nawet przy zaawansowanym tuningu silnika daje radę…
Płaszcz wodny dodatkowo wycisza pracę silnika, dlatego w dobie wyśrubowanych norm emisji hałasu wydaje się niezastąpiony w przypadku wysokowydajnych silników jednostek sportowych i codziennego użytku. Jednostki napędowe chłodzone powietrzem i olejem wystarczą co najwyżej do napędu klasycznych, oldschoolowych konstrukcji gdzie wygląd i niezbyt duże zaawansowanie techniczne ma większe znaczenie niż ilość koni mechanicznych uzyskanych z danej pojemności.
Wady i zalety silników chłodzonych cieczą względem chłodzonych olejem i powietrzem
Zalety:
- większa moc z podobnej pojemności,
- dużo większa sprawność termiczna przy dużych obciążeniach,
- za sprawą ciaśniejszych pasowań (tłoków pierścieni i cylindrów) mniejsze zużycie oleju, mniejsze zużycie paliwa,
- cichsza praca,
- możliwość dowolnej zabudowy jednostki napędowej (przykład: bezproblemowe chłodzenie drugiego cylindra w przypadku poprzecznie umieszczonego V2),
- mniejsza wrażliwość na wysokie temperatury otoczenia.
Wady:
- większa masa,
- większa komplikacja konstrukcji,
- większe ryzyko awarii układu,
- konieczność dodatkowych czynności serwisowych,
- większy koszt produkcji.