Oznaczenia oleju silnikowego - jak je czytać?

Oznaczenia oleju silnikowego – jak je czytać, aby precyzyjnie dopasować olej do swojego silnika? Jakie dane techniczne ukrywają się w oznaczeniach oleju? Jak dobrać lepkość, normy i standardy oleju? Sprawdźmy oleje Castrol.

Olej w motocyklu wykonuje bardzo ciężką pracę. Nie dość, że smaruje newralgiczne elementy silnika, to pomaga w jego chłodzeniu i utrzymaniu wnętrza w czystości. Ale to nie wszystko – układ smarowania silnika czterosuwowego zazwyczaj rozszerzony jest o skrzynię biegów i mokre sprzęgło. A w tych podzespołach występuję inne obciążenia niż na przykład na pierścieniach tłokowych.

Co więcej – w układzie sprzęgła zbyt dobre smarowanie nie jest wskazane, dlatego też oleje motocyklowe nie mogą mieć najbardziej zaawansowanych dodatków ograniczających tarcie, tak powszechnych w produktach do samochodów. Oleje samochodowe mają też specjalne oznaczenia informujące o przydatności do silników z filtrem cząstek stałych (np. C2, C3), czy inne cechy niespotykane i nieistotne w silnikach motocyklowych.

Jak czytać oznaczenia oleju silnikowego?

Oznaczenia oleju silnikowego składają się z kilku parametrów, na podstawie których możemy zdecydować, czy olej danego typu nadaje się do naszego pojazdu. Pierwszą i chyba najważniejsza sprawą jest przeznaczenie oleju – mamy bowiem oleje do silników dwusuwowych. Tutaj wybór jest bardzo prosty, a podział olejów zazwyczaj dokonywany jest ze względu na stopień wysilenia jednostki napędowej. Więcej opcji wyboru i możliwości mamy w dziedzinie olejów do silników czterosuwowych – jednostek najbardziej popularnych, a jednocześnie bardzo zróżnicowanych pod względem konstrukcji i wymagań odnośnie stosowanych środków smarnych.

Castrol Power 1 Racing podczas wymiany oleju w motocyklu
Castrol Power 1 Racing podczas wymiany oleju w motocyklu

Drugim, bardzo ważnym podziałem jest określenie rodzaju bazy olejowej. Mamy więc oleje mineralne, które powstały w wyniku rafinacji ropy naftowej oraz syntetyczne – „budowane” w laboratoriach i składające się z bardzo długich, wytworzonych syntetycznie łańcuchów węglowodorowych. Te ostatnie mają najlepsze parametry, a jednocześnie podwyższoną odporność na starzenie się. Przykładem takiego oleju z oferty Castrola jest Power1 Racing. Oznaczenie oleju silnikowego syntetycznego to po prostu „full synthetic”.

Niejako pośrodku znajdują się tak zwane „półsyntetyki” (semi synthetic lub part synthetic), których baza w większości przypadków jest mieszaniną środków syntetycznych oraz mineralnych. Ich przedstawicielem jest cała rodzina Castrol Power1.

To, czy wybrać pełen syntetyk, czy może olej innego typu, zależy od konstrukcji naszego motocykla, zaleceń producenta i przebiegu. W zadbanych jednostkach można z powodzeniem stosować najlepsze oleje syntetyczne. Olej mineralny dedykowany jest do starszych konstrukcji, albo wtedy gdy producent motocykla tego wymaga.

Oleje silnikowe – API

Amerykańska organizacja American Petroleum Institute określa klasy jakościowe olejów. W przypadku silników benzynowych, pierwszą literą oznaczenia jest „S”, a drugą jedna z kolejnych pozycji z alfabetu. Oleje o lepszej klasie jakościowej mają „wyższą” literę na końcu. Obecnie standardem są klasy SL oraz SM.

Ważne, by w naszym motocyklu nie używać środków o niższej specyfikacji, niż zaleca producent. W drugą stronę zazwyczaj nie stanowi to problemu – lepszy olej nie zaszkodzi w silniku, a nawet może poprawić parametry i trwałość naszej jednostki napędowej… Ale zdarzają się konstrukcje – szczególnie z mokrym sprzęgłem – gdzie wyższa norma niż w instrukcji nie jest zalecana przez producenta motocykla.

Jeśli mamy wątpliwości, jaki olej do motocykla będzie odpowiedni pod względem klasy API, powinniśmy skupić się na wymaganiach producenta, albo wspomóc opracowaniami typu „ranking olejów”.

Oleje silnikowe – SAE

Klasyfikacja SAE (Society of Automotive Engineers) określa, w pewnym uproszczeniu, lepkość oleju silnikowego. Pierwsza litera to tak zwana klasa lepkości zimowej (5W, 10W, 15W, 20W). Druga to wartość klasy letniej (30, 40, 50 czy 60). W zamierzchłych czasach stosowane były oleje zimowe i letnie, a odpowiedni środek smarny określano na podstawie tabeli rekomendowanych temperatur otoczenia. Łączona klasa lepkościowa, na przykład 5W30, 5W40, czy 10W50 pozwala na stosowane jednego oleju w bardzo szerokim zakresie temperatur. W dzisiejszych konstrukcjach oznaczenie klasy lepkościowej w większym stopniu odpowiada konstrukcji silnika, a w mniejszym temperaturze.

W większości przypadków nasz motocykl używamy w temperaturach dodatnich, tak wiec klasa zimowa nie powinna być istotna. A jest zupełnie inaczej! Różne wartości SAE wpływają na zachowanie oleju w czasie zimnego startu, czy też jazdy pod pełnym obciążeniem z całkowicie rozgrzaną jednostką napędową. Lepkość kinematyczna mierzona przy 100ºC ma ogromny wpływ na grubość filmu olejowego. A ten musi być optymalny do konstrukcji danego silnika. Są jednostki ciasno pasowane, w których film olejowy nie może być zbyt gruby, jak i wymagające bardzo dużej lepkości ze względu na większe luzy montażowe i pracę w bardzo wysokich temperaturach.

Nie mylmy też lepkości z gęstością. Ten drugi parametr to ciężar właściwy oleju, co nie ma nic wspólnego z lepkością. Dla przykładu – woda ma większą gęstość, niż olej! Jaka lepkość oleju będzie właściwa do naszego motocykla? Prawidłowa odpowiedź jest tylko jedna – zalecana przez producenta naszej maszyny. Wymiana oleju powinna też następować w odpowiednich interwałach.

Castrol Power 1 Racing
Castrol Power 1 Racing

Oleje silnikowe – JASO

Japońska organizacja JASO (Japanese Automotive Standards Organization) klasyfikuje oleje motocyklowe pod względem przydatności do stosowania z układem mokrego sprzęgła.

Jak to w ogóle jest, że „śliski” olej pracuje między tarczami sprzęgła i nie powoduje uślizgów? Odpowiada za to tak zwany współczynnik tarcia statycznego. Im jest on wyższy, tym trudniej „zerwać” połączenie tarcz.

Oleje tego typu mają oznaczenie MA, MA1 oraz MA2. Większość współcześnie produkowanych olejów motocyklowych ma najwyższą klasę MA2. Z kolei do jednostek, w których układ smarowania silnika jest niezależny od sprzęgła i skrzyni biegów można stosować oleje oznaczone jako MB.

Oznaczenia oleju silnikowego Castrol

Każda z firm olejowych ma swoje własne oznaczenia, ułatwiające motocykliście wybór odpowiedniego środka. Tak jest również w przypadku Castrola.

Cała rodzina syntetyków nosi nazwę Power1 Racing, a do wyboru mamy interesującą nas klasę lepkościową. Z kolei półsyntetyki to Power1. Nie zapominano także o użytkownikach skuterów, dla których dedykowany jest olej Power1 Scooter spełniający wymagania JASO MB (czyli nienadający się do układu mokrego sprzęgła). Castrol nie oferuje mineralnych olejów motocyklowych, wychodząc ze słusznego założenia, że nawet starsze maszyny zasługują na najlepsze środki smarne, a takimi właśnie są oleje syntetyczne i półsyntetyczne.

Zostaw odpowiedź

Twój e-mail nie zostanie opublikowany