Motocykli i jednośladów coraz więcej – jak poprawić bezpieczeństwo? Podsumowanie konferencji i raportu

Stowarzyszenia przypominają – trzeba jeździć w kaskach, bo 25% ofiar śmiertelnych to kierowcy jednośladów! Ale ważne są także inne czynniki, jak posiadanie ABSu oraz bezpieczna infrastruktura.

Jednoślady są coraz bardziej popularne – powodów takiego trendu jest wiele, a są nimi komfort użytkowania, omijanie korków, zdrowie fizyczne, czy po prostu przyjemność jazdy. Jednym z czynników zwiększających popularność jest pandemia koronawirusa i chęć korzystania z własnego, odosobnionego środka transportu. Poprzez „jednoślady” w tym kontekście rozumie się zarówno motocykle i skutery, ale także rowery, hulajnogi – zwyczajne oraz elektryczne.

Coraz więcej osób jeździ jednośladami, ale czy te osoby stosują podstawowy środek bezpieczeństwa – czyli kask? Na motocyklach najczęściej tak. Na hulajnogach i rowerach nie zawsze. Na tym skupia się omawiany raport i konferencja. Ale poruszany jest także temat obowiązkowego ABSu w motocyklach oraz bezpiecznej infrastruktury.

Dekra, niemiecka firma kontrolująca pojazdy, opublikowała raport dotyczący bezpieczeństwa drogowego w roku 2020. Na tej podstawie zorganizowana została także polska konferencja dotycząca bezpieczeństwa: „Bezpieczeństwo użytkowników pojazdów dwukołowych. Żeby wizja zero stała się rzeczywistością”.

Konferencja odbyła się online i można ją obejrzeć tutaj. Podsumowanie konferencji przygotowało Stowarzyszenie Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego, możecie je przeczytać poniżej.

źródło: pbd.org.pl

Jednoślady, bezpieczeństwo, raport – o co chodzi?

23 listopada Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego zorganizowało konferencję „Bezpieczeństwo użytkowników pojazdów dwukołowych. Żeby wizja zero stała się rzeczywistością”. Patronat nad wydarzeniem objął Parlamentarny Zespół ds. Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, a okazją do zorganizowania był corocznie publikowany najnowszy raport Bezpieczeństwa DEKRA o tym samym tytule (na dekra-roadsafety.com).

Konferencję rozpoczęła Dorota Olszewska Prezeska Partnerstwa dla Bezpieczeństwa Drogowego, która zauważyła, że „W ostatnim czasie obserwujemy rosnącą popularność jednośladów jako środków osobistego transportu (nie tylko z powodu pandemii koronawirusa), zarówno jeśli chodzi o pojazdy napędzane siłą ludzkich mięśni (rowery), jak i te silnikowe (rowery i hulajnogi elektryczne, skutery, motocykle). Jazda na jednośladzie wiąże się jednak z wyraźnie wyższym niebezpieczeństwem uczestnictwa w poważnych wypadkach, szczególnie w porównaniu do poruszania się samochodem osobowym, dostawczym czy ciężarowym.

Użytkownicy jednośladów są w grupie najmniej chronionych uczestników ruchu drogowego, toteż w przypadku kolizji często znajdują się w niezwykle trudnej sytuacji. „Dlatego też wszyscy mamy obowiązek – poprzez zachowania wynikające ze świadomości istniejących zagrożeń oraz poprzez przestrzeganie przepisów i standardów bezpieczeństwa – przyczyniać się do tego, aby liczba wypadków z udziałem motocyklistów, motorowerzystów, rowerzystów, czy też osób kierujących rowerami o napędzie elektrycznym i elektrycznymi hulajnogami sukcesywnie spadała”, podkreśla Mariusz Mankiewicz, prezes zarządu DEKRA Polska.

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk Przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego podkreśliła, że „czas epidemii i ograniczenia ruchu drogowego to okazja do zwiększenia bezpieczeństwa użytkowników pojazdów dwukołowych m.in. poprzez przetestowanie nowych bezpieczniejszych rozwiązań dedykowanych właśnie tej grupie. Przykładem mogą być choćby miasta zachodniej Europy, np. Berlin, który w ostatnim czasie zaczął tworzyć tymczasowe pasy rowerowe. Mają one wykorzystać osłabiony ruch samochodowy do zwiększenia bezpieczeństwa drogowego, ale także sanitarnego pozwalając na utrzymanie odpowiedniego dystansu społecznego.”

Ćwierć ofiar śmiertelnych jechało jednośladem

Od lat na całym świecie ok. 25 procent śmiertelnych ofiar w ruchu drogowym stanowią kierujący jednośladami. W podobny sposób sytuacja wygląda również w Unii Europejskiej. Przykładowo w roku 2019 w Niemczech około jedna trzecia ofiar śmiertelnych wypadków to rowerzyści lub motocykliści. W Polsce w tym samym roku to ponad jedna czwarta ofiar śmiertelnych wszystkich użytkowników (w tym największa grupę ponad 15% stanowili rowerzyści).

Jak podkreślił Marcin Ślęzak Dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego „pandemia COVID-19 i zmniejszenie mobilności mieszkańców nie spowodowało proporcjonalnego zmniejszenia liczby zabitych w wypadkach. Chęć izolacji i ograniczenie częstotliwości kursowania komunikacji miejskiej, sprawiły, że wzrosła popularność poruszania się rowerami, motocyklami, czy też choćby hulajnogami. Puste drogi i ulice zachęcały do jazdy z nadmierną prędkością, co zaowocowało cięższymi w skutkach wypadkami.”

Dane dotyczące ofiar i wypadków drogowych z udziałem kierujących pojazdami dwukołowymi pokazują, że w kwestii poprawy poziomu bezpieczeństwa jednośladów w ruchu drogowym, nadal pozostaje wiele do zrobienia, zwłaszcza, że w nadchodzących latach liczba jednośladów na naszych drogach będzie tylko sukcesywnie rosnąć.

Do wypadków z udziałem pojazdów jednośladowych dochodzi bardzo często z uwagi na, to że ich użytkownicy nie mają świadomości istniejącego zagrożenia, jak też ze względu na  nieprzestrzeganie przepisów ruchu drogowego, nadmierną prędkość, poruszanie się pod wpływem alkoholu, dekoncentrację i brak szacunku do innych uczestników ruchu drogowego.

Kaski przede wszystkim!

Kluczowe w obszarze bezpieczeństwa użytkowników jednośladów jest noszenie odpowiednich kasków. Dotyczy to nie tylko motocyklistów, ale również rowerzystów oraz użytkowników hulajnóg. W razie wypadku kask – co jednoznacznie potwierdziły przeprowadzone przez DEKRA testy zderzeniowe – może bowiem znacznie zredukować ryzyko wystąpienia ciężkich, niekiedy wręcz śmiertelnych, obrażeń głowy.

Większe bezpieczeństwo dzięki systemom wspierającym kierowcę i dobrze rozbudowanej infrastrukturze.

Filmy z crash-testów ku przestrodze

Samochód uderza w rowerzystę bez kasku:

Bez kasku – upadek na e-hulajnodze:

W kasku rowerowym – upadek na e-hulajnodze:

Z poduszką powietrzną ukrytą w kołnierzu – upadek na e-hulajnodze:

ABS także jest ważny

W przypadku jednośladów z napędem (motocykli, skuterów itp.) coraz istotniejsze stają się systemy bezpieczeństwa czynnego. Już od 2017 roku na terenie całej Unii Europejskiej nie można dopuszczać do ruchu nowych motocykli, jeśli nie są one wyposażone w system zapobiegający zablokowaniu kół (ABS).

Układ ABS chroni przed zablokowaniem kół i sprawia, że motocykl – przede wszystkim podczas pełnego hamowania, albo przy znacznym jego opóźnieniu na śliskiej nawierzchni – o wiele bezpieczniej się zatrzymuje i ( w granicach fizyki jazdy) daje się lepiej kontrolować kierowcy. Przede wszystkim zaś ABS zapobiega zablokowaniu przedniego koła, co wcześniej z reguły prowadziło do upadków. Istnieją już techniczne udoskonalenia technologii ABS dla motocykli, idące w kierunku elektronicznej stabilizacji toru jazdy.

Jeśli, pomimo działania wszystkich systemów bezpieczeństwa biernego i czynnego, dojdzie jednak do wypadku z udziałem kierowcy jednośladu, skutkującego wystąpieniem u niego obrażeń ciała, o życiu lub śmierci decydować może odpowiednio wcześnie wykonane połączenie alarmowe.

Dlatego również w przypadku nowych modeli motocykli z homologacją typu UE, po dniu 31 marca 2018 roku, obowiązkowym elementem wyposażenia jest system eCall. Jeśli po wypadku kierowca nie jest w stanie samodzielnie wezwać pomocy, wtedy układ eCall, tak jak ma to miejsce w przypadku samochodów osobowych, aktywuje linię ratunkową i dokładnie lokalizuje miejsce wypadku.

Poprawa infrastruktury i likwidacja niebezpieczeństw

Również infrastruktura – obok techniki motoryzacyjnej oraz czynnika ludzkiego – w znacznym stopniu przyczynia się do wzrostu poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W obszarze tym wciąż jednak można wiele rzeczy poprawić. Wśród nich wymienić można: likwidację niebezpiecznych miejsc, utrzymanie na odpowiednim poziomie wyposażenia skrzyżowań, względnie bezpieczny (pod względem komunikacyjnym) stan nawierzchni jezdni, ukierunkowanie nadzoru nad przestrzeganiem ograniczeń prędkości w miejscach, gdzie często dochodzi do wypadków, instalowanie odpowiednich barier energochłonnych oraz rozbudowę dróg dla rowerów i wiele więcej.

10 postulatów Dekra

Dziesięć wybranych postulatów DEKRA dla większego bezpieczeństwa w ruchu drogowym:

1. Użytkownicy wszystkich jednośladów powinni zawsze nosić odpowiedni kask ochronny.
2. Wszyscy użytkownicy jednośladów powinni mieć świadomość, jak ważne dla bezpieczeństwa jest prawidłowo działające oświetlenie jednośladu.
3. Aby poprawić bezpieczeństwo w ruchu drogowym, wszyscy jego uczestnicy powinni posiadać wiedzę w kwestii obowiązujących przepisów w powiązaniu z ruchem rowerów.
4. W szkole podstawowej dzieci powinny uczyć się wychowania komunikacyjnego, związanego z jazdą na rowerze, aby możliwie szybko poznać podstawowe przepisy.
5. Okresowe badania pojazdów, także dla motocykli, powinny stać się standardem nie tylko w Europie.
6. Układ ABS powinien zostać szerzej rozpowszechniony w motocyklach, przy okazji także dzięki przepisowi czyniącemu go częścią wyposażenia w przypadku mniejszych jednośladów posiadających silnik.
7. Manipulacje w oprogramowaniu rowerów o napędzie elektrycznym powinny być trudne do wprowadzenia oraz karane.
8. Rowery i hulajnogi o napędzie elektrycznym w systemach wynajmu powinny być regularnie kontrolowane.
9.  W przypadku korzystania z hulajnóg o napędzie elektrycznym powinny obowiązywać surowe granice w zakresie poziomu alkoholu we krwi, a ich przestrzeganie powinno podlegać kontroli.
10. Dla wszystkich uczestników ruchu drogowego należy rozbudować i utrzymać w odpowiednim stanie infrastrukturę drogową. Dla bezpieczeństwa rowerzystów decydujące jest w szczególności utrzymanie ścieżek rowerowych.

Postulaty ITS

Podobne postulaty przedstawił Dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego, który również podkreślił, że dla zwiększenia bezpieczeństwa użytkowników dwukołowych potrzebne są:

1. Znajomość zasad ruchu drogowego (w tym przez uczniów szkół podstawowych), które mają zastosowanie w odniesieniu do rowerzystów.
2. Świadomość użytkowników jednośladów, jak ważne dla ich bezpieczeństwa jest utrzymanie pojazdu w należytym stanie technicznym.
3. Policja powinna zwiększyć nadzór w zakresie przestrzegania przez rowerzystów przepisów o obowiązkowym wyposażeniu roweru (zwłaszcza oświetlenia), a także zwiększyć nadzór w zakresie przestrzegania limitów zawartości alkoholu przez osoby poruszające się urządzeniami transportu osobistego.
4. W odniesieniu do rowerów z wypożyczalni zaleca się korzystanie z kasków, a także poddawanie tych rowerów regularnym, niezależnym inspekcjom technicznym (najlepiej obowiązkowym).
5. Należy określić ramy prawne korzystania z tzw. urządzeń transportu osobistego. Nowe przepisy powinny być tak skonstruowane, aby mogły również obejmować pojawiające się nowe koncepcje mobilności.
6. Należy zwiększyć ilość badań naukowych nad ważnymi zagadnieniami dot. Bezpieczeństwa ruchu pojazdów jednośladowych oraz dążyć do wdrażania ich wyników.

Raport DEKRA 2020

Najnowszy Raport bezpieczeństwa w ruchu drogowym DEKRA jest dostępny online i można pobrać go na dekra-roadsafety.com.