Co to jest amortyzator skrętu, jak działa i po co się go stosuje?

Co to jest amortyzator skrętu, jak działa i po co się go stosuje? Trochę teorii przydatnej zwłaszcza początkującym motocyklistom…

Amortyzatory skrętu zwane także tłumikami drgań najczęściej stosowane są w motocyklach sportowych, turystycznych enduro, wykorzystywanych do rajdów długodystansowych oraz streetfighterach. Użytkownicy coraz częściej montują je także do pojazdów uniwersalnych. Po co to robią, czym jest amortyzator skrętu oraz jak działa, znajdziecie poniżej…

Co to jest amortyzator skrętu?

Amortyzator skrętu to element mający stabilizować niepożądane drgania przedniego koła. Podczas przyspieszania szczególnie na wyjściu z zakrętów, opadaniu z gumy czy szybkiej jazdy w terenie gdzie nagle najeżdżamy z dużą prędkością na nierówność zdarza się, że przednie koło wpada w drgania.

Często są to bardzo szybkie wychylenia od ogranicznika do ogranicznika z dużą częstotliwością. Można temu zapobiegać poprzez dociążenie przedniego koła, ale w wielu przypadkach potężne shimmy (bo tak się nazywa to zjawisko) zakończymy grubym szlifem.

Urządzeniem eliminującym takie zachowania pojazdu jest wspomniany amortyzator skrętu.

Jak działa amortyzator skrętu?

Zasada działania tłumika skrętu jest prosta. Ma on przeciwdziałać drganiom kierownicy wywołanym przez shimmy. Drgania tłumione są przez elementy cierne lub opory przepływu oleju wewnątrz amortyzatora.

W amortyzatorze na ramieniu ruchomym zamontowano tłoczek. Pod wpływem ruchu kierownicy tłoczek wymusza przepływ oleju, który stawia opór (regulując siłę tłumienia, zmieniamy średnicę otworu, przez który czynnik tłumiący przepływa).

Przepływ jest spowolniony przy małej średnicy przepływu, zatem gwałtowny, szybki ruch kierownicy ulegnie silnemu wytłumieniu. Przy wolnym obrocie kierownicy, a więc takim ruchu ramienia roboczego, przepływ odbywa się bez zakłóceń, a więc siła tłumienia jest niewielka.

Jakie są rodzaje amortyzatorów skrętu?

Amortyzatory w zależności od budowy dzielimy na cierne i hydrauliczne sterowane mechanicznie lub elektrycznie. Mogą różnić się sposobem montażu, zastosowanym czynnikiem tłumiącym, bądź elementami sterującymi (pokrętło, elektrozawór sterowany elektrycznie itp.).

Ze względu na charakterystykę dzielimy na liniowe oraz progresywne.

Jak zamontować amortyzator skrętu?

Producenci montują najczęściej tłumiki drgań przy kierownicy (pod dolną lub nad górną półką). W niektórych modelach decydują się na montaż tłumika drgań do ramy lub głowicy silnika. Drugi koniec łączą wówczas z lagą, lub golenią przedniego zawieszenia.

Elementy akcesoryjne mają odpowiednie zestawy mocujące dedykowane do konkretnego modelu. Samodzielne opracowanie mocowań amortyzatora może przyczynić się do zakłócenia ruchu kierownicy, jej zaklinowania a w konsekwencji do groźnego wypadku.

Czy amortyzator skrętu jest bezpieczny?

Amortyzator skrętu to urządzenie poprawiające bezpieczeństwo szczególnie w przypadku dynamicznej, agresywnej jazdy. Zdaniem sceptyków ogranicza on ruchy kierownicy. Być może utrudnia czasem manewry parkingowe, ale to szukanie wad „na siłę”.

Regulacja tłumienia odbywa się na tyle łatwo, że w czasie parkowania można po prostu zmniejszyć siłę tłumienia (dostęp do pokrętła jest wygodny). W praktyce jeżdżąc przez wiele lat motocyklami z amortyzatorami skrętu, nie zwracałem na ich obecność uwagi. Po prostu były, dając pewność i bezpieczeństwo wychodzenia z szybkich winkli bez przygód.

Amortyzator skrętu ile kosztuje i komu polecić?

Trudno określić grupę docelową. Wszędzie tam, gdzie motocykl posiada „ostr”ą geometrię i krótki rozstaw osi – będzie niezbędny. Kierowcy turystycznych enduro, którzy jeżdżą po drogach gruntowych z dużą prędkością, z pewnością nimi nie pogardzą. Wszyscy użytkownicy streetfighterów jeżdżący na gumie powinni mieć tłumik skrętu jako zestaw obowiązkowy.

Pozostałym to nie zaszkodzi, szczególnie że można to uznać za rodzaj biżuterii motocyklowej podnoszącej przy okazji bezpieczeństwo ruchu.

W zależności od rodzaju, marki i ceny amortyzatory skrętu wraz z zestawami mocującymi kosztują od 350 zł (zestawy używane) do kilku tysięcy złotych, za progresywne, sterowane elektronicznie.