Aby można było dochodzić podstawowych praw konsumenta, wg przepisów należy mieć dowód zakupu. Sprzedawcy traktują ten zapis jednoznacznie – dowodem zakupu jest paragon i nic innego. Twierdzenie to handlowcy powtarzają jak mantrę – Bez paragonu reklamacji nie uwzględnia się!
Czy to twierdzenie jest prawdziwe? I tak i nie. Ministerstwo Finansów, w swoim rozporządzeniu dotyczącym fiskalizowania sprzedaży, co prawda podkreśla potrzebę posiadania przez klienta dokumentu potwierdzającego zakup towaru, ale nie określa co to dokładnie ma być. Zgodnie z ustawą o szczególnych warunkach sprzedaży oraz w wyniku zmian kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2002 r. nr 141, poz. 1176) warunkiem pozytywnego rozpatrzenia reklamacji czy zwrotu towaru nie jest posiadanie przez kupującego paragonu fiskalnego.
Przyjęło się, że musi to być paragon lub faktura, ale równie dobrze takim dowodem mogą być: wyciąg z terminala przy płatności kartą, potwierdzenie transakcji wyciągiem z konta bankowego, oświadczenie o zagubieniu paragonu poparte oświadczeniem potwierdzenia dokonania zakupu, dokument gwarancji podpisany przez sprzedawcę, nagranie zakupu przez sklepowy monitoring czy też nawet zeznania świadków potwierdzające fakt naszego zakupu.
Co więcej Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał, że informacje, które można czasem spotkać w sklepach (np. internetowych) w formie pisemnej:
Reklamacje uwzględnione są tylko wraz z oryginalnym dowodem zakupu (paragonem fiskalnym lub fakturą VAT). W przypadku jego braku reklamacja nie zostanie uznana, a towar zostanie odesłany na koszt Klienta.
Zwrot pieniędzy możliwy jest wyłącznie za okazaniem dowodu zakupu w postaci paragonu fiskalnego lub karnetu
są niezgodne z prawem, w wyniku czego znalazły się na liście niedozwolonych postanowień umownych w rejestrze prowadzonym przez UOKiK. Zapisy takie naruszają prawa konsumentów nie tylko w przypadku rękojmi, ale także w sprawach odstępowania od umów zawartych na odległość.
Faktem jest też to, że tusz na paragonach po jakimś czasie po prostu blaknie i odczytanie takiego dowodu zakupu jest po prostu niemożliwe. Na szczęście w takim przypadku niemożliwym nie jest dochodzenie praw konsumenckich.